اختصاصی حکایت گیلان |سپیده حقدادی

یکی از زیرساخت های اصلی حق حیات که امروزه از مصادیق بارز حقوق بشر محسوب می شود ،حق بر سلامت و بهداشت عمومی و وجود استقرار آن لازمه زندگی اجتماعی تلقی می گردد.بدین ترتیب مفهوم نظام سلامت که معیار پایین بیماری های جسمی و روانی در جوامع انسانی اطلاق می شود و بهداشت عمومی که در بردارنده تعهدات دولت ها در حوزه درمانی و بهداشتی برای آحاد جوامع بشری ست از اهمیت خاصی برخوردار است.
هفتم آوریل روز جهانی بهداشت است ،که در سال ۱۹۴۸ سازمان بهداشت جهانی اولین مجمع جهانی بهداشت را برگزار نمود. مجمع تصمیم گرفت که از سال ۱۹۵۰ هفتم آوریل هر سال را بعنوان روز جهانی بهداشت نامگذاری و تعیین شود ،از آن سال تاکنون همواره این روز گرامی داشته می‌شود و مراسمی در این خصوص با هدف افزایش آگاهی یک موضوع خاص پیرامون تندرستی برگزار می گردد.
موضوعات این روز هر ساله از سوی سازمان بهداشت جهانی با توجه به اولویت ها و نیازمندی های بهداشتی انتخاب می‌شود. در واقع این روز به منزله آغاز برنامه درازمدت حمایتی و پشتیبانی از فعالیت های آنی و بهره برداری از امکانات موجود در جهت ارتقای سطح بهداشت جهان خواهد بود.
مفهوم سلامت روانی نیز از (WHO) چیزی فراتر نخواهد بود ،اختلال های روانی شامل: خوب بودن ذهنی ، ادراک خودکارآمدی ، استقلال و خودمختاری ،کفایت و شایستگی ،وابستگی میان نسلی و خود شکوفایی توانمندی‌های بالقوه فکری و هیجانی است.
سازمان بهداشت جهانی (WHO) یکی از آژانس های تخصصی سازمان ملل متحد که نقش یک مرجعیت سازمان دهنده را به بهداشت جهانی ایفا می‌کند ، این آژانس در ۹آوریل سال ۱۹۴۸ در ژنو واقع در سویس تاسیس شد.
گرچه (WHO) از سال ۱۹۴۶ میلادی برای سلامت تعریف سه بعدی زیستی ،روانی و اجتماعی را بیان کرده است.اما در بیشتر کشورها دو بعد روانی _اجتماعی سلامت تا حد زیادی به وسیله متولیان سامانه سلامت و حاکمان کشورها نادیده گرفته شده است که در این بین کشور ما نیز از قاعده مستثنی نبوده است و از دو دهه پیش (WHO) نسبت به این بی‌توجهی زیان‌بار هشدار جدی داده و به نقش نزدیک به ۸۵درصدی عوامل روانی _اجتماعی تاثیر گذار بر سلامت اشاره کرده است.
بر پایه اظهار نظر سازمان جهانی بهداشت در سال ۱۹۹۰میلادی از ده بیماری که بیشترین میزان ناتوانی را در جهان سبب شده اند ؛ پنج مورد آن مربوط به بیماریهای روانی است.

افسردگی اساسی ،سومصرف داروهای الکل ،اختلال وسواسی اجباری ، اختلال خلقی دو قطبی و اسکیزوفرنی .
بر پایه پیش‌بینی‌های پژوهشگران بین المللی بار اختلال افسردگی ،حوادث ،سوانح ،عوارض جنگ ،خشونت و صدمه به خود از سال ۱۹۹۰ تا سال ۲۰۲۰ به ترتیب از رتبه چهارم به دوم ،نهم به سوم (شایان ذکر است که کشور ما از این نظر در بدترین وضعیت قرار دارد) شانزدهم به هشتم ،(افزایش این رتبه پس از حادثه ۱۱سپتامبر ۲۰۰۱ و واکنش های پس از آن بیشتر شده است) نوزدهم به دوازدهم و هفدهم به چهاردهم جابجا می شود.( کریستوفر ۹،الن ۱۰،والو پزا۱۹۹۶)
همچنین بار بیماری دیابت که یک بیماری روان تنی است از رتبه ۲۰در سال ۲۰۰۲به رتبه ۱۱در سال ۲۰۳۰کاهش می‌یابد) .
برخی واقعیت های روانی _اجتماعی ایران، روند شیوع اعتیاد در ایران طی بیست سال گذشته از ۱۳۵۷تا ۱۳۷۷ به طور متوسط میزان بروز سومصرف مواد سالانه ۸درصدی رشد داشته به بیان دیگر به طور تقریبی هر۱۲ سال دو برابر شده است.
سوالات قابل طرح این است که: آیا عملکرد نظام بین‌المللی بهداشت تاکنون موفقیت آمیز بوده ؟ و چگونگی مواجهه آن با همه گیری کرونا قابل پذیرش است ؟!
نتیجه مطالعات نشان داده است که با وجود توسعه نظام بهداشت جهانی در سال های اخیر و موفقیت نسبی آن در مواجهه با بحران‌های بین المللی هم‌چنان نیاز به ارتقاء نهادی و تقویت دیپلماسی بهداشت و سلامتی احساس می شود.
برای فایق آمدن بر مشکلات پیش‌رو باید با ابزار افزایش آگاهی ملت ها به تدریج دولت ها را تشویق به تعامل و همکاری برای ارتقای سطح بهداشت بشریت نماید تا سریع‌تر به اهداف عالی و انسانی خود دست یابد .