حکایت گیلان | صاحب مقصودی 

سال هاست که در کشور ما، در آخرین ماه سال و روز‌های پایانی اسفند، یک آیین تاریخی تبدیل به یک فاجعه انسانی شده است و هر چه می‌گذرد معنای واقعی چهارشنبه سوری کم رنگ شده و به واقع شاهد یک "چهارشنبه سوزی" تمام عیار هستیم. حتی با اینکه سال گذشته کشور ما مانند تمام دنیا درگیر پاندمی کرونا بود و توصیه‌های اکید بر عدم برگزاری تجمع و رعایت اصول بهداشتی شده بود و فکر می‌کردیم آمار مصدومین چهارشنبه سوری مثل سال قبلترش به حداقل برسد، اما باز شاهد اتفاقات تلخ بودیم.

 طبق گزارشات سازمان اورژانس کشور، حوادث چهارشنبه سوری سال گذشته، 1900 مصدوم داشت که 70 نفر دچار نقص عضو و 9 نفر هم جان خود را از دست دادند.

 اکنون روز‌های پایانی سال را سپری می‌کنیم و همچنان پس از گذشت دو سال سایه‌ی تاریک ویروس کرونا بر کشور و جهان احساس می‌شود. از طرفی رفتار مردم در چهارشنبه سوری امسال نیز غیرقابل پیش بینی است، زیرا تغییر نگاه مردم نیاز به ایجاد زیر ساخت‌های فرهنگی اساسی برای زنده کردن اتفاقات پرمعنا و شناسنامه داری، چون چهارشنبه سوری دارد، اما هنوز کاری برای احیای این سنت حسنه و قدمت دار نکرده ایم.

 طبق یافته‌های تاریخی و اسناد، مدیریت جشن چهارشنبه سوری از سال‌های دور با خانواده‌ها و بزرگترهایی، چون مادر بزرگ‌ها و پدر بزرگ‌ها بوده است و در این شب همه در خانه بزرگتر‌ها جمع می‌شدند و پریدن از آتش هم در کنار خانواده و بسیار ظریف اجرا می‌شد.

 خانواده‌ها امروزه نیز می‌توانند رسم‌های زیبا و پر معنی چهارشنبه سوری را با زبان صمیمی برای بچه‌ها بیان کنند و کودکان را با سایر آیین‌های چهار شنبه سوری مثل قاشق زنی، کوزه شکستن، آش چهارشنبه سوری و در نهایت با مفهوم پریدن از آتش آشنا کنند.

 ما نمی‌توانیم بگوییم اساسا شب چهارشنبه سوری وجود نداشته و این بحث انحرافی است، زیرا آیین چهارشنبه سوری از گذشته وجود داشته، اما امروزه عدم محوریت خانواده در برگزاری آن باعث شده بچه‌ها به سمت گروه دوستان سوق داده شوند و با مدرنیزه کردن آن و اضافه کردن چاشنی بی احتیاطی، دست به کار‌های خطرناک بزنند.

 لازم به ذکر است، نظیر اینگونه آتش بازی و نورافشانی، به مناسبت ها و جشن های مختلف، در کشور‌های دیگر هم مشاهده می شود که با مدیریت یک سازمان خصوصی و یا حتی دولتی، تقریبا بدون هیچگونه تلفاتی به زیبایی برپا می شود.

 اما در کشور ما، از آنجاکه با سنت ها فاصله گرفتیم و محوریت خانواده در اینگونه جشن ها هر روز کم رنگ و کم رنگ تر شده است باید انتظار داشته باشیم دولت مدیریت آنرا در دست بگیرد، همانگونه که در جشن سالگرد انقلاب اسلامی گوشه ای از آن را نشان می دهد.

 کارشناسان و روانشناسان معتقدند نهی کردن جواب نمی دهد، باعث آسیب‌های بیشتر و جدی‌تر می‌شود چراکه جوان را ترغیب به خط شکستن می کند، باید جایگزینی تعریف کنیم و مدیریتی درست داشته باشیم.

 آتش بازی گسترده و قابل کنترل در مکان های روباز و با حضور نیروهای امدادی و اورژانسی برای جلوگیری از خطرات احتمالی، انتقال آتش بازی از زمین به آسمان با استفاده از نورافشانی های زیبا، کنترل بیشتر پیش از چهارشنبه سوری در خرید و فروش مواد محترقه، همه و همه می تواند کاهش قابل توجهی در تلفات پیش از تعطیلات عید نوروز داشته باشد، حتی می توان با فرهنگ سازی خانواده ها را ترغیب به احیای سنت حسنه و زیبا و قدیمی چهارشنبه سوری با پریدن از روی کتلی از آتش ایجاد شده با کاه و کلش کرد نه آتشی که با بمب های آتش زا ایجاد شده است.

 همه اینها شدنی است فقط چهارشنبه سوری را نفی نکنید بلکه مدیریتش کنید.