چهارشنبه, 05 اردیبهشت 1403
چهارشنبه, 05 اردیبهشت 1403
حکایت گیلان | جزئیات دردناکی از شهادت میرزا کوچک خان جنگلی روایت شده است. در هزارتوی اسناد نیز برخی از مستندات قابل توجه هستند که سه نمونه از آن‌ها در ادامه از نظر می‌گذرد.
به فاصله کوتاهی پس از شهادت میرزا "رئیس قوای گیلان امیرپنجه محمدقلی" در گزارشی خطاب به "مقام منیع وزارت جلیله جنگ" می‌نویسد:
«از رئیس اردوی گیلان
مقام منیع وزارت جلیله جنگ و ریاست کل دیویزیون مدظله‌العالی، حسب‌الامر تلگراف مبارک 965 فوری برای تعقیب و دستگیری میرزا کوچک عده فرستاده چهار روز متوالی مشغول تعاقب بودند. بالاخره از شدت تعاقب قزاقان میرزا کوچک از هر طرف عرصه را بر خود تنگ دیده خود را به کوه‌های ماسال کشیده بود. عده قزاق هم در تعاقب مشارالیه حرکت کرده در بین راه هم یک تصادفی واقع شده. میرزا نعمت‌الله داماد حسن خان کیش‌دره مقتول و مابقی باز فرار می‌کنند. از طرف دیگر طالش‌ها هم برای جلوگیری از فرار میرزا کوچک عده فرستاده بودند. بالاخره میرزا کوچک و کااوک(گائوک) به طرف گردنه گیلوان متواری شده در آنجا از شدت سرما تلف شده‌اند نقطه[.] قبل از اینکه قزاق‌های تعاقب‌کننده برسند مابین تالش‌ها و طارمی را در سر نعش گفتگو شده طالش‌ها سر نعش را بریده بودند که قزاقان رسیده و سر را گرفته حمل به شهر می‌نمایند نقطه[.] اینک سر بریده در دفتر حاضر است هرطور دستور می‌فرمائید اطاعت شود. نعش کااوک[گائوک] هم در همان گردنه افتاده است.
رئیس قوای گیلان امیرپنجه محمدقلی»
پس از وصول این خبر، نخست‌وزیر بخشنامه‌ای به شرح زیر صادر می‌کند:
«فرمانفرمایان ایالات و حکام ولایات
در نتیجه تعقیب قوای دولتی، میرزا کوچک خان که در کوه‌های طالش و طارم فراری بود در گردنه گیلوان تلف شده و غائله چندین سال[ساله] گیلان بطور قطعی خاتمه یافت. بحمدالله دیگر اثری از متمردین در صفحه باقی نیست قدغن فرمائید این خبر را به اطلاع عموم برسانند. نخست‌وزیر»
در پی شهادت میرزا، احمد قوام (قوام السلطنه) نخست وزیر وقت طی نامه ای خطاب به رضاخان (وزیر جنگ)، مرگ میرزا را به او تبریک می گوید. در این نامه آمده است:
«محتوای سواد تلگراف رئیس اردوی گیلان راجع به تلف شدن میرزا کوچک‌خان ملاحظه شد. معلوم می‌شود تلگرافی که دیروز رسیده بود صحیح بوده است. از اینکه بحمدالله تحت اوامر حضرتعالی این غائله به کلی ختم یافته است نهایت خوشوقتی حاصل و حضرتعالی را تبریک می‌گویم.
از جدیت و زحمات صاحب منصبان آن وزارت جلیله نتیجه حاصل الحمدالله تلگرافی از حکومت گیلان رسیده است. سواد آن برای اطلاع ارسال گردید.»
منبع: پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی
۱۴۰۰/۰۹/۱۱ ۱۳:۳۲
