اختصاصی حکایت گیلان | شایان ابراهیمی_ به مناسبت چاپ مجموعه مقالات نهضت جنگل،با رویکرد به زندگی نامه میرزا حسین خان کسمایی،با مولف این اثر،جناب دکتر فریدون شایسته گفتگویی را ترتیب داده ایم که در زیر مطالعه می کنید.
درابتدا گفتنی است دکتر فریدون شایسته،دارنده مدرک دکتری رشته تاریخ با گرایش:تاریخ دوره اسلامی،از دانشگاه اصفهان است که درسال ۱۳۹۲خورشیدی،با دفاع از موضوع پایان نامه:نقد وبررسی نقش و عملکرد مقام وزیر اعظم(اعتمادالدوله)،در تحولات اقتصادی،اجتماعی وفرهنگی دوره صفویه،موفق به اخذ مدرک دکتری شده است.
شایسته از سال ۱۳۷۷خورشیدی،همکاری خودرا با نشریات کشوری و محلی چون:نشریه نیاوران،رشد آموزش تاریخ،رشد آموزش علوم اجتماعی،نشریه ماهانه آفتاب،کتاب ماه(تاریخ وجغرافیا)،گنجینه دارالفنون،گیله وا،فرهنگ گیلان،گیلان ما،ره آورد گیل و....شروع کرده است وتاکنون ۶جلد کتاب از وی منتشر شده است.
دکتر فریدون شایسته،با چاپ ۳کتاب و انتشار ۲۴مقاله در حوزه تاریخ نهضت جنگل،به عنوان یکی از نام آورترین و مشهورترین محقق و پژوهشگر نهضت جنگل دارای اعتبار و شهرت فراوانی است. وی ازسال ۱۳۸۱خورشیدی تاکنون،یکی از اعضای موثر و مطرح مجموعه همایش های پاسداشت نهضت جنگل در استان گیلان است و درحال حاضر،دبیر علمی همایش ملی بزرگداشت ملا عبدالفتاح فومنی،مورخ محلی گیلان در دوره صفویه است.اما موضوع گفتگو،به کتاب جدید ایشان اختصاص دارد :
جناب دکتر، درمورد کتاب جدید شما صحبت را آغاز کنید،چه هدفی در چاپ این کتاب داشتید؟
به نام خدا وسپاس از ترتیب این مصاحبه بنده،به سبب یکصدمین سالگرد وفات میرزاحسین خان کسمایی،برجسته ترین رجل سیاسی،نظامی،شاعر،روزنامه نگار دو دوره:نهضت مشروطه وجنگل،کوشیدم با سفارش عناوین مقالات به پژوهشگران محلی وملی،این کتاب را در۴۰۰صفحه وبا۲۴ مقاله از سوی محققان که هر مقاله توسط یک محقق مطرح در حوزه کار خود،تهیه دیدم که درپایان سال،توسط انتشارات سپیدرود رشت و مدیر توانا وارجمندشان،جناب محمدعلی امیرگل وباحمایت جناب حبیب جنگلی کسمایی،حشمت کفیلی کسمایی و....تعدادی ازنیکوکاران وخیّرین فرهنگی که جا دارد از مساعی جناب کریم صدیقی هم سخن به شکر برزبان آید،منتشر گردید.
جناب دکتر!برجستگی های این کتاب را در چه می دانید؟
به نظرمن،این کتاب به سبب وجود مجموعه مقالات تخصصی،دارای ارزش فراوانی است.نخستین بار در طی یک مقاله مستند وجامع،یکی از محققان گیلانی توانسته ثابت کند که شخص میرزا حسین خان کسمایی،نخستین سراینده شعر سپید آزاد،حتی خیلی پیشتر از :تقی رفعت،جعفر خامنه ای،بانو شمس،کسمایی، ابوالقاسم لاهوتی و....می باشد.در طی ۲مقاله،به صورت تحلیلی محتوای نشریه جنگل،ارگان این نهضت،به خوبی مورد تحلیل وبررسی قرار گرفته است،دیگر مقالات این مجموعه،دارای همین ویژگی ها می باشد.
چند مقاله ازاین مجموعه به شخص میرزا حسین خان کسمایی،اختصاص یافته است؟
۳مقاله که دریکی ازآن ها،استاد محسن آریاپاد به طور مستند وجامع توانسته است با نگاه دیگران در مورد شخصیت وی به داوری بنشیند واورا نخستین شاعر سبک آزاد در زبان گیلکی بماند.جناب خشایار فلاحی و سرور ابراهیمی راسته کناری،در طی یک مقاله مشترک،زندگی نامه این رجل سیاسی را در هردو نهضت مشروطه وجنگل به خوبی تبیین کنند.آنان،توانسته اند از منابع تخصصی و مرجع به خوبی استفاده به عمل آورند،اینجانب هم به زبان محمد صدر هاشمی،به معرفی این شخص مهم وصاحبنام گیلانی وحتی ملی مبادرت نمایم.
یکی از بخش های ارزنده این کتاب را،چاپ ۱۴ سند می دانم،جایگاه اسناد را در تحقیقات تاریخی،چگونه ارزیابی می نمایید؟
ازبین منابع ومآخذ در تاریخ نگاری،اسناد،مهمترین ومتنابع ترین بخش از مدارک می باشند.چون،هیچ گاه اسناد مخدوش نبوده و مورد دستبرد قرار نمی گیرند و نظرات وآرای شخصی در آن،کاربردی ندارند.این اسناد را به کمک جناب یوسف حسن بیگی،تهیه کلاس خوانی نموده ودر مورد اشخاص نام برده دراسناد،توانستیم اطلاعات مستندی به خوانندگان این مقاله ارائه بدهیم.
نقش زنان درنهضت جنگل هم یکی از مقالات این مجموعه است که برای من،ارزشمند بود چون نقش زنان کمتر در تحولات سیاسی واجتماعی جامعه ما انعکاس داده شده است،توضیحی برای آن دارید؟
کاملا موافقم،مطابق تحقیقات من،درمیان شاعران،حکیم ناصر خسرو قبادیانی ودر بین مورخان،زنده یاد دکتر ابراهیم باستانی پاریزی به ستایش نقش سازنده زن در تاریخ ایران و تکریم همسران خود پرداخته اند.بدون تردید نقش سازنده بانوان خاندان اشرافی همچون:گوهرشاد،سیده خاتون و....ازنگاه تیزبین تاریخ به دور نمانده است.در دوره معاصر هم می توان تلاش های خدیجه بیگم استرآبادی،روشنک نوعدوست،صدیقه دولت آبادی،خانم نجم الدوله(مادردکتر مصدق)،جمیله صدیقی کسمایی و.....را مورد توجه قرار داد.