حکایت گیلان | محمد صالح زاده*_کارکرد خوب هر مجموعه ای نشان دهنده وضعیت مطلوب مدیریت خوب آن است.نحوه مدیریت شهر ارتباط مستقیمی با کیفیت زندگی ساکنان شهر و نحوه خدمات رسانی به آنها دارد. از مهم ترین فاکتورها و موثرترین راهکارهای وضعیت شهر، مدیریت آن شهر است. 

مدیریت شهری در ایران به دو بخش (اداره و اجرای امور) و (نظارت بر امور و اجرا) تقسیم میشود، در این تقسیم بندی شورای شهر نقش نظارتی و شهرداری نقش اداره امور و اجرا را برعهده دارد. 

شهردار به عنوان سکان دار نخست اداره شهر اولین شخص مسئول در قبال شهر است، شهردار نقش کلیدی در اداره شهر و نحوه اداره آن ایفا میکند. 

شورای ششم رشت پس از روی کار آمدن با ابقای شهردار فعلی که شهردار منتخب شورای پنجم بود ، سکان دار نخست اجرایی مدیریت شهری(شهردار رشت) را با تغییرات در بدنه نظارتی مدیریت شهری (شورای شهر) نخواست تغییر دهد. 

این ابقای شهردار وقت (احمدی) توسط اعضای شورای ششم که بدون در نظر گرفتن گرایشات سیاسی شهردار وقت صورت گرفت، بدون هر بهانه ای نظر بر آن بود؛ اعضای شورای ششم که از طیف حداکثری اصولگراهای شهر رشت بودند، برای ثبات در مدیریت شهری چنین تصمیماتی را اتخاذ نموده اند. 

اما طولی نکشید در یک روز بارانی شهریوری ، در همان روزی که رشت را آب میبرد ، احمدی شهردار منتخب که هنوز صلاحیتش از وزارت کشور نیامده بود،استعفا داد. 

این موضوع در یک روز سیل آسای بارانی همگان از جمله بدنه مدیریت شهری و همچنین منتقدان را مجاب نمود که مجدد انتقام خود را از این انتخاب شورای ششم بگیرند. 

شهردار وقت که در دولتی نزدیک به اصلاح طلبان پست های متعدد را تجربه نموده بود، با صلاحدید شورای پنجم نزدیک به ۱۰ ماه شهردار رشت بود ، با وضعیت نابسامان و شلوغ شهرداری رشت، نمیتوان زحمات احمدی در شکل بخسی نسبی در شهر رشت را نادیده گرفت‌. 

بهرحال شهردار منتخب شورای پنجم که با آغاز شورای ششم ابقا شده بود، روزی که خیابان های شهر رشت مملو از آب بودند، و آب باران به داخل خانه های هم کف شهر نفوذ کرده بود، همان درد دیرینه شهر و شهروندان که هربار در دوره ای از مدیریت شهری با هزینه های مختلف تا حدودی معالجه میشود ، اما درمان نه ! تصمیم گرفت استعفا بنویسد. هرچند برخی از اعضای شورای ششم از وی دلیل میخواستند اما استعفای احمدی نهایی شد. و بار دیگر رشت را به سرپرست سپردند. 

این روزها خبرهای ریز و درشتی از انتخاب شهردار برای رشت میشنویم، ریاست شورای ششم پس از اعلامیه ای که توسط سایت شورا منتشر شد؛ از نفراتی که تمایل داشتند خواست که رزومه ، کارنامه و برنامه های خود را به ایمیل شورا ارسال نمایند، تا از طریق اعضا مورد بررسی قرار گیرد، که هفته قبل ۱۰ نفر نهایی اعلام شدند. 

آقایان ؛ سید محمد علی ثابت قدم ، رحیم شوقی ، ناصر عطایی ، سید امیر حسین علوی ، عظیم نوربخش ، کریم شفیعی ، سیروس شفقی، رضا پاک سرشت، رضا پوریافر و محمد اسکندری

پس از یک هفته و انتخاب ۱۰ نفر ، ۳ گزینه نهایی تصدی شهرداری رشت نیز اعلام شد که اسامی ؛ رحیم شوقی ، سید امیر حسین علوی و ناصر عطایی به چشم‌میخورد. 

در این میان سید محمد علی ثابت قدم شهردار اسبق رشت که طرح و اجرای پیاده راه فرهنگی توسط وی به مرحله اجرا رسید ، که همچنین وی تحصیلات عالیه در رشته شهرسازی دارد، در مصاحبه ای با رسانه به موضوع خوبی اشاره داشت، وی اعلام نارضایتی از وضعیت سیستم مدیریت شهری داشته،گله مند و ناامید بود و همچنین از کاندیداتوری انصراف داد و گفت ؛ کار کردن در رشت با این شرایط میسر و ممکن نیست. 

شهردار اسبق رشت که بارها توسط شورای چهارم به جلسه استیضاح رفت، و شورایی که در روزهای آخر دوره خود ثابت قدم را استیضاح کرد. اما صحبت های شهردار اسبق رشت حاکی از وضعیت نابسامان و شلوغ شهرداری رشت است.

وضعیتی که کار را برای هر شهرداری سخت و ناممکن میسازد. همانطور که میدانیم شهرداری ها بودجه ای از دولت ندارند، و شهرداری رشت هم در میان پرونده های ریز و درشت بدهی های زیادی دارد ، که از سالهای قبل روی هم انباشت شده، و پیمانکاران مختلف هنوز اعلام وصول ننموده اند. بارها در دوره شوراها (چهارم و پنجم) کارگران شهرداری تعویق حقوق و مزایا داشته اند. و هزاران هزار مسائل ریز و درشتی که کار را برای هر شهرداری سخت خواهد نمود. 

اما حالا که بحث داغ شهر، انتخاب شهردار است، بهتر است بدانیم انتخاب شهردار چگونه صورت میگیرد؟ 

دو روش عمده برای انتخاب شهردار در کشورهای مختلف وجود دارد؛ روش انتخاب مستقیم ، روش انتخاب غیر مستقیم. 

مدل کنونی مدیریت شهری در ایران برای انتخاب شهردار از روش انتخاب غیر مستقیم استفاده میشود. چطور؟ اعضای شورا در انتخابات سراسری کشور توسط مردم انتخاب میشوند، پس از آغاز فعالیت شوراها در کشور ، اعضای شورا موظف هستند؛ هرچه سریعتر شهردار شهر را انتخاب نمایند.

در واقع از بدو فعالیت شوراها در دهه هفتاد، افرادی که صلاحیت سکان داری شهرداری را در خود دیده، و بنا به مقررات و ضوابط شرایط شهرداری را دارند، میبایست رزومه و ارائه برنامه های خود را به شورای شهر ارسال نمایند، و اعضای شورا پس از بررسی و تحلیل با انتخاب گزینه های نهایی، و رای گیری بین اعضای شورا، شهردار انتخاب میشود. 

از انجمن های ایالتی و ولایتی تا شورای شهر و شهرداری کنونی

 ناهمگونی فرایند شهرنشینی و شهرگرایی از قرن بیستم به شکل پدیده ای جهان شمول در مناطق شهری رخ نمود. کارکردها و عملکردهای شهری در کشورهای مختلف صنعتی و غیرصنعتی نیز تسریع جریات های رشد و توسعه شهری را به شکل آشکار نمایان کرد. 

با شروع قرن بیست و یکم و تداوم فرایند شهری شدن در کشورهای توسعه نیافته و در حال توسعه و تغییر الگوهای سکونت به عنوان یکی از جریان های متاثر از سیاست های شهری دولتها یک تحول سیاسی-اجتماعی محسوب میشود‌.

دولتها با تامین نیازهای مصرفی شهروندان شهر را به شکل یک واحد مصرفی جمعی در آورده و کارکرد شهر را با اقتصاد پیوند میدهند. 

سیستم های شهری میبایست؛ تامین نیازهای مسکن شهری، ساخت بزرگراه ها،دانشگاه ها،بیمارستان ها و دیگر زیرساختهای رشد و توسعه شهری را در شهر برای شهروندان فراهم نمایند. 

انجمن های ایالتی و ولایتی عصر مشروطه 

در عصر مشروطه ؛ از سال ۱۲۸۶ هجری خورشیدی با ۱۲۲ ماده تصویب مجلس اول شورای ملی "مشروطه خواهان" رسید، اما با عنوان  قانون انجمن های سیاسی- ایالتی و ولایتی به چهار بخش (صنفی - مذهبی - ادبی و منطقه‌ای) تقسیم شد. تا به امروز که فرم جدیدی از شوراها(پس از انقلاب اسلامی) که از دهه هفتاد شمسی آغاز شد،مشاهده میکنیم که فراز و فرود های زیادی را طی نموده است. 

شوراها از آغاز عصر مشروطه نقش خاصی را پس از رسمیت شناختن قانون انجمن های ایالتی و ولایتی توسط مجلس مشروطه قصد ایفا داشته اند. 

انجمن های ایالتی و ولایتی مشروطه خواهان برای مقابله با استبداد و دموکراسی پارلمانی فعالیت خود را آغاز نمود. 

نمایندگان مجلس اول مشروطه نمیدانستند که اوضاع به طور دیگری پیش میرود، آنها میخواستند که انجمن در شهرها یاری گر پارلمان تهران باشد، حکومت قاجار اضطراب داشت که مبادا اقتدار و اختیارات شان حذف شود.

طبق قانون انجمن های ایالتی و ولایتی ؛ کشور به چند ایالت و ولایت تقسیم شد، ولایات تابع ایالات بودند یا حکومت مرکزی. ولایت قسمتی از کشور بود که دارای یک "شهر حاکم نشین" و توابع بود. انجمن های ایالتی در مراکز ایالتها تشکیل میشدند. انجمن ایالات حق قانون گذاری نداشتند، آنها میتوانستند نظر خود را به دولت اعلام نمایند.و برای اجرای صحیح به مجلس متوسل میشدند. 

و همچنین رسیدگی به شکایات مردم از حاکم ایالات و ولایات در صلاحیت انجمن ها بود‌.

 اما برخلاف عقیده نمایندگان مشروطه خواه مجلس اول که یکسال از آن نگذشته بود، شاه قاجار با همراهی لیاخوف مجلس را به توپ بست. 

قانون انجمن های ایالتی و ولایتی  به منظور تشکیل شوراهای استان و شهرستان به تصویب رسید تا دهه چهل شمسی این قانون بدون تغییر ماند. اما پس از آن در پهلوی دوم تغییرات در ماده های این قانون موجب اعتراضات از سوی روحانیون و مردم را برانگیخت. برخی از تصمیمات و تغییرات نابخردانه توسط حکومت پهلوی در قانون جدید گام های اولیه اعتراضات مردمی تا انقلاب پنجاه و هفت را شامل شد. 

 چراها و چگونگی های شوراهای شهر و روستا ؟ 

شوراهای شهر و روستا ؛ این مصوبه اجرایی از قانون اساسی کشور آمده است. پس از پیروزی انقلاب مدتی طول کشید تا شوراهای شهر و روستا فعالیت خود را به صورت رسمی آغاز نمایند.

 در روز هفتم اسفند ،سال یکهزار و سیصد و هفتاد و هفت یکسال پس از روی کار آمدن دولت اصلاحات، شورای شهر و روستا به صورت رسمی فعالیت خود را آغاز نمود. 

اولین دوره شوراهای شهر و روستا با مشارکت نزدیک به ۲۴ میلیونی مردم و انتخاب ۱۸۵ هزار تن اعضای اصلی و علی البدل شروع شد. 

در اولین دوره از انتخابات شوراهای شهر ، کرسی شوراهای شهر علل خصوص در پایتخت را اصلاح طلبان تصاحب کردند. اولین دوره شوراها در تهران بسیار خبرساز شد،  حضورها و اتفاقات ریز و درشت ؛ از ورود چهره های مختلف اصلاح طلبان تا ترور ناموفق. 

در شورای اول شهر رشت نیز افراد مختلفی راه یافتند که میتوان از چهره های اصلاح طلب به سروش اکبرزاده ، اسماعیل حاجی پور ، فیاض زاهد ، مهدی الطافی اشاره داشت، دیگر چهره معروف و مردمی شهر رشت هم در شورای اول مرحوم پرویز شریفیان با کلاه شاپو خاص خود که به عنوان نفر اول به پارلمان شهر راه یافت و همچنین آقایان عاطفی و پورعلی و خانم عندلیب و بلوکی مقدم نیز از افراد راه یافته شورای اول شهر رشت بودند.

تعداد اعضای شورای شهر و روستا، ارتباط مستقیمی با جمعیت شهر و روستا دارد. از میان شهرهای بزرگ تهران در سال ۹۶ با بیست و یک عضو بیشترین تعداد کرسی را به خود تعلق داده، مشهد و اصفهان با جمعیت بیش از دو میلیون نفر ، پانزده عضو شورا ، در رشت با جمعیت تقریبا یک میلیون نفر از دوره پنجم با یازده عضو فعالیت می نمایند. 

شمار کرسی ها در کل کشور بیش از ۳۹ هزار کرسی است ، که از این تعداد بیش از ۳۷ هزار کرسی به شوراهای روستا خواهد رسید. 

انتخابات دوره دوم شوراهای شهر و روستا در کشور در تاریخ نهم اسفند ماه سال یکهزار و سیصد و هشتاد و یک برگزار شد. که نزدیک به ۲۱ میلیون مشارک مردمی وانتخاب بیش از ۱۰۹ هزار کرسی شوراهای اسلامی شهر و روستا آغاز شد.

در دوره دوم انتخابات شوراها در کشور، گروهی اصولگرا به نام آبادگران در تهران موفق به شکست اصلاح طلبان شدند. 

دوره دوم شورای شهر، تهران پانزده عضو داشت که ۱۴ کاندید از لیست اصولگرایان با نام (آبادگران) وارد شورا شدند.

چهره مشهور آبادگران مهدی چمران که از سال ۸۱ تا ۹۶ به صورت مکرر عضو شورای شهر تهران و همچنین ریاست شورا را نیز برعهده داشت. مهدی چمران که برادر کوچک مصطفی چمران است دارای مدرک کارشناسی ارشد معماری از دانشگاه تهران است که هم اکنون در سن هشتاد سالگی ریاست شورای تهران را برعهده دارد. در طی این سالها مهدی چمران فقط در دوره اول و پنجم شوراها حضور نداشت. 

در انتخابات ششمین دوره شوراهای اسلامی شهرها در خرداد سال جاری، مهدی چمران مجدد از حوزه انتخابیه تهران شرکت نموده و با آرای مردمی عضو شورای شهر تهران شد. گفتنی است که محمود احمدی نژاد ریاست جمهور پیشین کشور در دومین دوره شورای شهر تهران با رای اعضای شورا به سمت شهردار تهران منصوب شد. 

سومین دوره انتخابات شوراهای شهر و روستا

در سومین دوره انتخابات شوراهای شهر و روستا که سه ماه زودتر از موعد همیشگی همراه با انتخابات مجلس خبرگان رهبری برگزار شد. در تاریخ بیست و چهار آذر سال یکهزار و سیصد و هشتاد و پنج با مشارکت بیش از ۲۸ میلیونی مردم ،و۱۰۹/۵۳۶ کرسی شوراهای اسلامی شهر و روستا کار خود را آغاز نمودند. 

آغاز به کار شورای سوم در شهرها را میتوان با شکل گیری احزاب جدیدی در کشور مقارن دانست ، یکی از این دست احزاب، ائتلاف (اصولگرایان اصلاح طلب) که حامی شهردار وقت بودند. پس از شکست سنگین اصلاح طلبان در شورای دوم اینبار با ائتلاف بزرگتری در انتخابات گام نهادند. اما اینبار اصلاح طلبان به دو بخش تقسیم شده بودند. 

ائتلاف رایحه خوش خدمت نیز که حامیان احمدی نژاد بودند،از دیگر ائتلاف های جدید در انتخابات شورا در سال ۸۵ بودند. همچنین ائتلاف های یاران فردا و شهر فردا نیز در سومین انتخابات شوراها در تهران فعالیت نمودند. 

شورای سوم در پایتخت ورود ورزشکاران را نیز به همراه داشت ؛ علیرضا دبیر (مدال طلای المپیک سیدنی در رشته کشتی)، هادی ساعی (مدال طلای المپیک آتن در رشته تکواندو)، و همچنین رسول خادم(مدال آور المپیک در رشته کشتی)از ورزشکاران معروف کشور که با رای مردم عضو شورای سوم شهر تهران شدند. در واقع میتوان تاریخ ورود ورزشکاران در شورای شهر را از شورای سوم تعیین نمود.

معصومه آباد ، معصومه ابتکار و پروین احمدی نژاد از بانوان حاضر در سومین دوره شورای شهر تهران بودند و همچنین محمد علی نجفی شهردار سالهای گذشته نیز در سومین دوره انتخابات شوراها عضو شورای شهر تهران بود. 

شورای سوم در رشت نیز با اتفاقاتی همراه بود، اتفاقاتی که باعث حواشی بسیار و خبرسازی در سطح کشور شد. برخی از اعضای شورای سوم رشت به جرم اختلاس و ارتشا دستگیر شدند.

رئیس وقت دادگستری گیلان: اعضای شورای شهر رشت هفت میلیارد تومان اختلاس کردند. 

روزنامه جمهوری اسلامی، در تاریخ پنج‌شنبه ۲۴ اسفند۱۳۹۱ نوشت: "جلسات شورای اسلامی شهر رشت به دلیل از حدنصاب افتادن که ناشی از دستگیری‌های اخیر تعدادی از اعضای این شورا می‌باشد تا اطلاع ثانوی برگزار نخواهد شد." تعداد اعضای شورای شهر رشت ۹ نفر است. 

پس از گذشت بیش از ۹ سال طبق شنیده ها؛ برخی از اعضای شورای سوم هنوز در حین گذراندن محکومیت خود در زندان لاکان رشت هستند. 

در طی ۱۲ سال گذشته از عمر سه دوره شورای شهر و روستا، هر دوره در تاریخی مقرر برگزار نشدند. اما از شورای چهارم تا به امروز که سه دوره را شامل میشود ، انتخابات شوراهای شهر و روستا همزمان با ریاست جمهوری برگزار شد. 

چهارمین دوره انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا

چهارمین دوره انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا در بیست و چهار خرداد ۹۲ همزمان با یازدهمین دوره ریاست جمهوری برگزار شد. بیش از ۳۱ میلیون نفر مشارکت مردمی و انتخاب ۱۹۶/۹۱۷ کرسی شوراهای اسلامی شهر و روستا آغاز شد.

قبل از برگزاری انتخابات شوراها در دوره چهارم،مدیرکل انتخابات وزارت کشور بااشاره به تغییرات و اصلاح قوانین شوراهای اسلامی شهر و روستا اشاره داشت. 

در سال ۹۲ طی اجرای قوانینی جدید در شورای شهر و روستا ؛ تهران با ۳۱ عضو اصلی و ۱۲ عضو علی البدل ، شهرهای بیش از دو میلیون نفر با ۲۵ نفر عضو اصلی ، شهرهای با جمعیت دو میلیون نفر با ۲۱ عضو اصلی و سایر.

که سهم شهر رشت در قوانین مطروحه ۱۵ عضو اصلی بود. 

خبرآنلاین گرایش سیاسی اعضای شورای چهارم تهران را به شرح زیر اعلام داشت؛ چهارمین دوره شوراها در تهران از ۳۱ کرسی ، هجده اصولگرا و سیزده اصلاح طلب راه یافتند.

اما لیست منتشر شده در خبرگزاری فارس نسبت به خبر آنلاین متفاوت بود؛ فارس گرایش سیاسی اعضای چهارم شورای شهر تهران را به شرح زیر اعلام نمود: تهران از ۳۱ کرسی ، شانزده اصولگرا و سیزده اصلاح طلب و دو عضو به صورت مستقل. 

همچنین طی آمار خبرگزاری فارس(گیلان) : اعضای شورای چهارم در رشت از ۱۵ کرسی، سه اصولگرا و هشت اصلاح طلب و چهار عضو هم به صورت مستقل. (البته شایان ذکر است طی اعلام گرایش سیاسی اعضای شورای چهارم رشت توسط خبرگزاری فارس، عده ای از اعضای شورای چهارم رشت اصلاح طلب بودن خود را رد نموده و اعلام نموده بودند که به صورت مستقل وارد انتخابات شده اند، رضا رسولی که گرایش سیاسی اش را رسانه ها اصلاح طلبی قید می نمودند، طی مصاحبه ای با رسانه محلی اشاره به مستقل بودن حضورش در پارلمان داشت، البته رسولی در انتخابات سال ۹۶ هرچند تاکید بر متخصص بودن و مستقل بودن خود داشت، اما ستاد مرکزی دکتر رضا رسولی همجوار ستاد جوانان دکتر روحانی بود) 

در تهران؛ مهدی چمران ، حبیب کاشانی ، هادی ساعی ، علیرضا دبیر از شورای سوم مجدد راه یافتند، عباس جدیدی(کشتی گیر) و حسین رضازاده(مدال آور المپیک در رشته وزنه برداری) نیز به ورزشکاران معروف راه یافته به پارلمان شهر اضافه شدند. همچنین احمد دنیا مالی (نماینده مردم انزلی در مجلس شورای اسلامی دهه از سال ۹۸ ) نیز جز اعضای شورای چهارم پایتخت بود.و محمد باقر قالیباف شهردار تهران بود. 

در شهر رشت نیز محمد ابراهیم خلیلی و ثابت قدم در دو دوره سکان شهرداری رشت را برعهده گرفتند. که طی مصوبات دولت توسط وزارت راه و شهرسازی و تاکید بر باز آفرینی شهری، در دوره ۴ ساله شورای چهارم و شهردار ثابت قدم ، با احیای بافت تاریخی رشت، میدان مرکزی شهر تبدیل به پیاده راه فرهنگی شد، که اجرای این طرح با مخالفت هایی هم از سوی برخی از اعضای شورای شهر و همچنین کاسبین منطقه همراه شد، اماثابت قدم شهردار رشت سه راس دیگر پیاده راه را اجرا نمود. 

پنجمین دوره انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا

پنجمین دوره انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا همزمان با دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در تاریخ بیست و نهم اردی بهشت سال یکهزار و سیصد و نود و شش برگزار شد. انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا در ۱۴۲شهر با ۹ هزار و ۷۵۲شعبه اخذ رأی به‌صورت تمام‌الکترونیکی برگزار شد. انتخابات شورای پنجم با مشارکت بیش از ۳۹ میلیون مردم همراه بود. 

در انتخابات شوراها در سال ۹۶ ؛ براساس مصوبه مجلس شورای اسلامی و تأیید شورای نگهبان تعداد اعضای شورای اسلامی شهرها کاهش یافت. تهران به عنوان بزرگترین شهر کشور با ۲۱ عضو اصلی، شهرهای بالای ۲ میلیون نفر با ۱۵ عضو ، شهرهای ۱ تا ۲ میلیون نفر جمعیت با ۱۳ عضو، شهرهای ۵۰۰ هزار تا ۱ میلیون نفر با ۱۱ عضو، شهرهای ۲۰۰ هزار تا ۵۰۰ هزار با ۹ عضو ، شهرهای ۵۰ هزار تا ۲۰۰ هزار با ۷ عضو و همچنین شهرهای زیر ۵۰ هزار با ۵ عضو کار خود را آغاز نمودند. 

شهر رشت با جمعیت ۷۰۰ هزار تا ۱ میلیون نفر در دوره پنجم شورای شهر رشت؛ ۱۱ عضو داشت.و شهر همسایه بندر انزلی ۵ عضو در شورای پنجم با آرای مردمی آغاز فعالیت نمودند. 

در پنجمین دوره، منتقدان دولت وقت و اصولگرایان بسیاری در شهرهای مختلف از سوی شورای نظارت رد صلاحیت شدند.

از جمله ثبت نام کنندگان در شورای تهران، چندین نفر از اعضای کنونی شورای شهر که برخی سابقهٔ چند دوره عضویت در شوراها را داشتند، رد صلاحیت شدند، از جمله : حبیب کاشانی ، علیرضا دبیر ، حسین رضازاده، عباس جدیدی و الهه راستگو. 

در پنجمین دوره شوراها در تهران اصولگرایان با لیست خدمت و اصلاح طلبان با لیست امید وارد انتخابات شدند. 

در لیست خدمت از چهره های برجسته میتوان به مهدی چمران، محسن پیرهادی، اقبال شاکری، سید علی ریاض، رضا تقی پور و سایرین نام برد.

در لیست امید از چهره های معروف میتوان به محسن هاشمی رفسنجانی ، بهاره آروین ، محمد جواد حق شناس ، فاطمه دانشور و سایرین اشاره نمود.

انتخابات پنجمین دوره شوراهای اسلامی در رشت هم با لیست ها و ائتلاف های مختلفی همراه بود ، از جمله لیست ها و ائتلاف های مهم میتوان به لیست امید(اصلاح طلبان) ، لیست اصولگرایان و ائتلاف رشتی ها و شهر اول اشاره داشت. 

انتخابات شوراها در رشت به عنوان مرکز استان گیلان پس از سالها دوری از میادین احمد رمضانپور که از چهره های شناخته شده اصلاحات گیلان است، پا به عرصه نهاد. 

وی سابقه دو دوره نماینده مجلس شورای اسلامی از حوزه رشت را در کارنامه خود دارد. 

طبق بررسی نگارنده در رسانه های کشور در انتخابات دوره پنجم شوراها در تهران اصلاح طلبان هر بیست و یک کرسی شورا را از آن خود نمودند. و با اختلاف در این دوره هیچ یک از اعضای اصولگرای تهران صاحب کرسی نشدند. 

در اصفهان هم که یکی دیگر از کلانشهرهای کشور است، سیزده کرسی پارلمان را اصلاح طلبان از آن خود نمودند. و همچنین در تبریز از پانزده کرسی شورای شهر ، ۸ اصلاح طلب و ۳ اصولگرا و ۲ عضو مستقل وارد شورای شهر تبریز شدند. 

اما در رشت انتخابات پنجمین دوره شوراها ۳ عضو اصلی لیست امید (اصلاح طلبان) با رای بالایی صاحب کرسی در پارلمان رشت شدند، که پس از مدتی با انصراف یک عضو،

عضو دیگر اصلاح طلبان به عنوان علی البدل وارد شورای شهر رشت شد. گفتنی است لیست امید در رشت با اما و اگر ها و اختلافاتی بسته شد. که این اختلافات در شهر و رسانه های محلی سر و صدا نمود، البته باید اشاره داشت که هرچند برخی از اعضای شورای پنجم در لیست امید اصلاح طلبان رشت حضور نداشتند، اما کارنامه و گرایش های سیاسی اعضا به اصلاح طلبان نزدیک بود. 

در آن میان از اعضای شورای پنجم رشت؛ عاقل منش ، شیرزاد و علوی از اعضای اصولگرا و نزدیک به چهره های اصولگرایی رشت هستند.

گفتنی است ؛ در انتخابات شورای پنجم برخی از چهره های اصولگرا به نحوه گزینش کاندیداها اعتراض داشتند. 

البته این موضوع در انتخابات ششمین دوره شوراها هم اتفاق افتاد ، که در شهرهای مختلف اصلان طلبان رد صلاحیت شدند. 

شورای پنجم در رشت اتفاقات بسیاری داشت، نزدیک به یکسال در زمان شورای پنجم شهر رشت بدون شهردار با سرپرست اداره شد، هرچند که سر آغاز دو پروژه عظیم در رشت که موضوع محیط زیستی شهر و پسماند را شامل میشد، اجرای آن در زمان شورای پنجم اتفاق افتاد. 

اما شورای پنجم در طی دو سال و اندیِ پایان فعالیتش با نقدهای بسیاری از سوی رسانه های گیلان همراه بود، که اعضای شورای پنجم نیز هیچ دفاع قابل توجهی نداشتند. 

یکی از موضوعات تعجب برانگیز در شورای پنجم رشت موضوع ارسال چندین دستگاه اتوبوس به قزوین برای تعمیرات بود، که پس از ماه ها انتظار برای ارسال مجدد اتوبوس های تعمیری، نه تنها تعمیر نشد، بلکه شورا میبایست اتوبوس ها را میفروخت تا هزینه پارکینگ قزوین را تقبل نماید.  

ششمین دوره انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا

ششمین دوره انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا همزمان با انتخابات سیزدهمین دوره ریاست جمهوری در تاریخ بیست و هشتم خرداد سال یکهزار و چهارصد آغاز شد. در ششمین دوره انتخابات شوراهای اسلامی شهرها در بیشتر شهرهای کشور اعضای اصولگرا به پارلمان شهر راه یافتند. 

در پایتخت پس از یک دوره وقفه، مهدی چمران که از چهره های شاخص اصولگرایان کشور محسوب میشود، شرکت نمود و وارد پارلمان شهری تهران شد. چمران که متولد ۱۳۲۰ در تهران است ، و مدرک ارشد معماری خود را از دانشگاه تهران اخذ نموده ، و سرلیست ائتلاف قدیمی آبادگران در دومین دوره شوراها بود، که دهه هشتاد آن ائتلاف باعث شکست اصلاح طلبان در انتخابات شوراها در تهران شد.

از دیگر چهره های شاخص شورای ششم تهران میتوان به پرویز سروری، حبیب کاشانی، محمد آخوندی، مهدی پیرهادی، ناصر امانی و خانم نرجس سلیمانی اشاره داشت.

در شهر رشت هم لیست اصلی اصولگرایان پیروز انتخابات شورای ششم شد؛ کارگرنیا، رمضانی، نادرحسینی، عزیزی، عباس نژاد، عاشری، رضویان، شفیعی بودند.

در این میان امیر حسین علوی که از لیست اصولگرایان نبوده اما گرایش سیاسی اش سمت و سوی اصولگرایی داشته نیز برای سومین بار پیاپی وارد پارلمان شد. 

گفتنی است؛ مهدی نوری هریس برادر شهید بابک نوری که در انتخابات سال ۹۶ جز حامیان دولت اعتدال بوده، و ارتباط نزدیک ایشان با یکی از نماینده های(اصلاح طلب) مجلس شورای اسلامی در رسانه ها ذکر شده ، اینبار با گرایش مستقل در انتخابات شرکت نمود و به پارلمان شهر رشت راه یافت. 

این روزها تقریبا چند ماهی است که فعالیت رسمی ششمین دوره شوراهای اسلامی شهر و روستا آغاز گردیده است. 

شورای ششم در پایتخت زاکانی را برای تصدی شهرداری پایتخت انتخاب نمودند، کاندید انصرافی سیزدهمین دوره ریاست جمهوری پس از انتخاب از سوی اعضای شورای شهر تهران ، تاییدیه نهایی اش از وزارت کشور را هم گرفته ، و به صورت رسمی فعالیتش را در تهران به عنوان شهردار آغاز نموده است.

اما در این گیر و دار آغاز فعالیت شوراها در شهرهای کشور با اینکه اعضای شورای ششم رشت با ابقای شهردار وقت با ۹ رای موافقت نموده بودند. و در میان کلانشهرهای کشور جز اولین شوراها بودند که شهردار انتخاب کردند اما این ابقا که حرف و حدیث های موافقان دیروز و مخالفان امروز را در برداشت، به استعفا شهردار وقت مبدل شد. 

در رشت عمر شهرداران کوتاه است، شهردار بومی و غیربومی ندارد، هرکه آمد یا استیضاح شد و رفت، یا که خودش عزم رفتن کرد، یا ترفیع رتبه شامل اش شد و مجبور به رفتن شد، یا استعفا داد و رفت، و یا به هر صورت نماند و رفت! 

هرچقدر شهرهای استان گیلان و رشت خوش آب و هوا ، دارای منابع موجود، سرسبزی باشد، و همچنین دارای علت های فراوان مهاجرت آنهم بی اساس و مهار نشده، اما در این مورد که شهردار بیاید، بماند و کاری کند کارستان ، شانس نداشتیم! جز معدود نفرات که آنها هم یا استیضاح شدند یا که خودشان رغبت ماندن نداشتند. 

خلاصه همه این عوامل طبیعی ، غیر طبیعی و علل خصوص مدل انتخابی شهردار(غیر مستقیم) هم جزئی از صورت مسئله است، که باعث شده طی این سالها در میان کلانشهرهای کشور، رشت آنچنان باید و شاید توسعه را لمس نکند، و از دیدگان شهروندان شهر این امر جا بماند. 

مدل کنونی غیر مستقیم که در بندهای اول توضیح مختصری هم داده شد، جز عوامل نابسامان مدیریت شهری است. در طی چندین دوره از شوراها، انتخابات اعضا نیز مشکل ساز بود. در واقع شهردارانی را از استان های دور و همسایه آوردیم که نزدیک به یکسال طول میکشید، شهر را بشناسند، تا اگر عمری باقی ماند در تصدی شان در جایگاه شهردار ، خودی نشان دهند. نمونه موردی شهرداران منتخب شورای پنجم از جمله آقایان نصرتی و حاجی محمدی. البته باید گفت : نصرتی مورد ترفیع رتبه شامل حالش شد. 

همه این موارد که اشاره شد؛ مبنی بر این است که اینبار در انتخاب شهردار بهترین مورد انتخاب شود. البته نه به این معنی که شهرداران سابق گزینه خوبی نبودند ، نه! اما خب هرکدام از آنها معایبی داشتند که به هر طریقی عمر تصدی شان کم بود. 

اینبار شورای ششم پس از مراحل تحلیل و بررسی از ۱۰ گزینه به ۳ گزینه نهایی رسیده است. اگر اتفاقی نیفتد ؛ یک شخص از ما بین آقایان رحیم شوقی ، ناصر عطایی و سید امیر حسین علوی شهردار رشت خواهد شد. 

سید امیر حسین علوی در انتخابات ششمین دوره شوراها برای سومین بار پیاپی عضو پارلمان شهر شد، وی با ۹۹۶۸ رای نماینده مردم رشت در شورا شد. اینکه در انتخاب شهردار برای همتایان خود در شورا رزومه و ارائه برنامه ارسال نموده ، باعث تعجب برخی از شهروندان و رسانه ها شده است. 

سید امیر حسین علوی تجربه خوبی بعد از ۶ سال به صورت مستمر در پارلمان گذرانده، و به عنوان نماینده مردم در بدنه نظارتی مدیریت شهری(شورا)، بخش اجرایی و اداره امور شهر(شهرداری) را وادار به پاسخ نموده است، اما اینبار با این کاندیداتوری به عنوان شهردار در شرایط کنونی پشت کردن به آرای مردمی است که در انتخابات ۱۴۰۰ به وی رای داده اند. 

علوی اگر در پارلمان حضور نداشت و کاندیدا میشد، میتوانست با آشنایی که در طی این سالها از شهر و بدنه مدیریت شهری کسب نموده، گزینه موفق تری باشد. 

گزینه بعدی "ناصرعطایی" که سابقه کاندیداتوری در ادوار پیشین را در کارنامه دارد، از بدنه اجرایی مدیریت شهری است. 

عطایی پس از برکناری حاجی محمدی شهردار منتخب شورای پنجم مدتی به سمت سرپرستی شهردار رشت رسید. وی همچنین معاون مالی و اقتصادی شهرداری را نیز برعهده داشته است. 

عطایی شناخت خوبی از شهرداری دارد، هرچند که سازمان عریض و طویلی همانند شهرداری رشت در وضعیت کنونی بسیار آشفته و شلوغ است، اما عطایی به عنوان بدنه شهرداری آشنایی لازم را دارد. 

گزینه آخر "رحیم شوقی" است

شوقی بنا به سن جوانی که دارد اما به لطف منطقه آزاد انزلی توانسته رزومه خوبی در کارنامه خود داشته باشد، وی سمت سرپرست معاونت امور بندری و حوزه خزر در پاییز سال گذشته را اخذ نمود. و همزمان معاون فنی و زیربنایی سازمان منطقه آزاد انزلی نیز می باشد. 

تا چند روز دیگر تکلیف تصدی جایگاه شهرداری رشت مشخص خواهد شد، انتخاب شورای ششم در سرنوشت رشت آینده موثر است. و همچنین این انتخاب و تداوم حضور این شهردار نیز نکته بسیار مهم مدیریت شهری رشت است. 

انتخاب سرنوشت ساز شورای ششم در میان سه گزینه نهایی تصدی شهرداری رشت با میزان معضلات شهر ، سردرگمی مدیریت شهری و عدم ثباتی که در طی سالها در بدنه مدیریت شهری رشت وجود داشته، که این امر باعث ضرر و زیان به شهر و عدم خدمات رسانی صحیح به شهروندان شده است.

رشت امروز با مشکلات بزرگی دسته و پنجه نرم میکند؛ ساماندهی پسماند، ترافیک، حاشیه نشینی، ناهنجاری های مناطق حاشیه شهر، ساخت و ساز های غیر مجاز،توسعه معابر عمومی، تعیین و تکلیف رینگ های کمربندی های شهر برای گریز ترافیک ، اجرای طرح قطار شهری و موارد دیگری که در اینجا به عمده ترین آنها اشاره شد. 

همه این موارد در انتخاب شهردار ، و برگرداندن ثبات در بدنه مدیریت شهری ، و همکاری مستدام بدنه نظارتی و اجرایی مدیریت شهری و همچنین برای تامین و تزریق اعتبارات دولتی به طرح های عمرانی و توسعه ای نیاز مبرم همراهی نمایندگان مجلس را خواستار است. 

شورای ششم انتخاب سختی را در پیش دارد ، و بعد از آن مدیریت کارآمد و توسعه محوری را مدیریت شهری باید رقم بزند. که اگر خدای نکرده خلاف ماجرا باشد ؛ شهر رشت نه تنها از قطار شهری جا

 می ماند ، بلکه قطار توسعه شهر نیز از روی شهر رد میشود ، و شهر را زیر آن حجم معضلات لِه و لَوَرده میکند. 

چون دیگر شهر توان آزمون و خطا ندارد، هرچه بود ، طی شد! آزمون و خطایش را پس داده است. 

رشت نیازمند نحوه مطلوبی از مدیریت است که این نحوه مطلوب مدیریت ارتباط مستقیم با کیفیت زندگی ساکنان شهر و خدمات رسانی به آنها دارد. 

سرنوشت شهر رشت به انتخاب شورای ششم بستگی دارد، ثبات و ماندگاری شورا نیز به این انتخاب بستگی دارد. هرچند که روی میز گزینه ها مشخص هستند. بدنه اجرایی مدیریت شهری که نقش مهمی در اداره امور شهر ایفا میکند ، باید قدرت شبکه سازی در شهر که یکی از عوامل بهبود کارایی در مدیریت شهری است را به شکل صحیح اجرایی اش پیاده کند. 

*کارشناس برنامه ریزی شهری و پژوهشگر مطالعات شهری