اختصاصی حکایت گیلان | فریدون شایسته* _ تاریخ‌و‌فرهنگ غنی گیلان پر از داستان و‌ شخصیت هایی است که متاسفانه کمتر به آنها پرداخته شده است. برای شناخت دقیق تر فرهنگ‌خود ناگزیریم تا با نگاهی دوباره به گذشته نگذاریم به ورطه فراموشی بروند.

تلاش می کنم این رشته مطالب در پایگاه خبری تحلیل حکایت گیلان ادامه پیدا کند و در روزهای آتی در بخش «حکایت های گیلان» به رویدادها و حوادث تاریخی گیلان بیشتر بپردازم.

عظمت خانم خلخالی، خواهر امیر عشایر شاطرانلو و میرزا کوچک‌خان جنگلی 

درحالی‌که میرزا یوسف خان شبان، مامور بازداشت و دستگیری میرزاکوچک و دستیابی به قورخانه نهضت جنگل بود،این کار را حسن‌خان آلیانی( معین الرعایا)، به پیشنهاد کبلایی نقره، پسرعموی خود، انجام داد.میرزا و هوشنگ (گائوک)، از جمع آلیانی‌ها،جدا شده و در حرکت بودندکه منظور شان،رفتن به خلخال و نزد عظمت خانم فولادلو بود. نعمت‌الله خان تالش، مصدر کوچک‌خان، آخرین کسی بود که در یکی از این واقعات، تیرخورده کشته می‌شود و نعش او را قزاق‌ها،جهت ضرغام السلطنة(امیر مقتدر)، به ماسال می‌فرستند و پیغام می‌دهند که میرزا،متوجه گیلوان است، عده‌ای را بفرستیدتامانع عبورش باشند .

امیر مقتدر، برادرش،محمد خان سالار شجاع، را با یکصد سوار مأمور این راه بندی می‌نماید. عظمت خانم خلخالی، خواهر امیر عشایر شاطرانلو،به‌محض شنیدن این خبر که میرزا کوچک‌خان ،آهنگ خلخال نموده و قصد آمدن نزد وی را دارد،باهمه مخاطراتی که پیش‌بینی می‌کرد، حاضر شدچند صد تن سوار، به سرکردگی" قلیچ خان شاهسون"، به پیشوازش بفرستد.تااین که او را به سلامت و عزت تمام به مقصد برسانند. اما متأسفانه، کمی دیر شده بود. میرزا و هوشنگ، یعنی گائوک،دچار خشم طبیعت گردیده و با حملات بی‌رحمانه بوران و توفان ،مبارزه می‌کردند و سرانجام زیر ضربات خُرد کننده سرما، از پای درآمدند.

(فخرایی،۱۳۵۴،صص۳۸۸-۳۸۷). صادق مهرنوش، به رابطه بین میرزاکوچک وعظمت خانم شاطرانلو،پرداخته و بدین‌وسیله همچون،ابراهیم فخرایی،از عزیمت میرزا به منطقه خلخال،سخن می‌گوید.او،آورده‌است: "میرزا،اگر در حدود یک کیلومتر ،از منطقه خطر دور می‌شد، به قلمرو عظمت خانم فولادلو واردمی‌گردید."(مهرنوش،۱۳۹۰:صص ۵۰۵).

منابع ومآخذ:۱-فخرایی ابراهیم،۱۳۵۴،سردارجنگل،تهران،انتشارات جاویدان. ۲-مهرنوش صادق،۱۳۹۰،تاریخ جنگل،به کوشش محمدکلهر،تهران،انتشارات شیرازه کتاب ما.

* دکترای تاریخ