به گزارش حکایت گیلان | رئیس گروه حفظ و احیای بناها و محوطه باستانی میراث فرهنگی گیلان با بیان اینکه تاریخ رشت تقریبا هزار ساله است، گفت: رونق اصلی رشت از دوران صفویه آغاز و با قدرت یافتن صفویه در ایران، به فرمان شاه عباس این شهر به عنوان مرکز گیلان انتخاب و مرکز معاملات نوغان و ابریشم شد که در آن زمان محصول اول گیلان بود.

سیدمهدی میرصالحی در خصوص قدمت رشت به عنوان شهر اولین‌ها در تاریخ کشور، اظهار کرد: با توجه به مطالعات صورت گرفته در کتب مختلف به قدمت رشت اشاره شده، به عنوان نمونه حمدالله مستوفی در سده هشتم در کتاب نزهت القلوب خود از رشت نام برده و درباره این شهر می‌نویسد «رشت از اقلیم چهارم، هوایش به غایت گرم و متعفن است، حاصلش غله و پنبه و ابریشم و برنج است».

وی با بیان اینکه رشت در جلگه و از مناطق قشلاقی بوده، افزود: قبل از اسلام اساسا چون مردم نسبت به بیماری‌ها بی‌دفاع بودند برای همین بزرگترین قتل عام را پشه مالاریا کرده و در جلگه گیلان هم به دلیل رطوبت بالا زیست انسان سخت بوده برای همین اصطلاحی در گذشتگان مبنی بر اینکه «مرگ میخای برو گیلان» رایج بوده به همین دلیل کاروان‌هایی که به گیلان می‌آمدند بارهای‌شان را در کلشتر رودبار می‌گذاشتند و جرأت ورود به داخل گیلان را نداشتند.

رئیس گروه حفظ و احیای بناها و محوطه باستانی میراث فرهنگی گیلان گفت: در جلگه آثار ثبتی و تاریخی که مؤید قدمت رشت باشد، به‌دست نیاوردیم، از یک طرف چون منطقه از رطوبت بالا برخوردار بوده، و از طرفی چوب جنس غالب اجناس و لوازم مردم گیلان بوده، لذا بسیاری از آثار پوسیده شدند و از بین رفتند.

میرصالحی با بیان اینکه تاریخ رشت تقریبا هزار ساله است، تصریح کرد: نوع ساختار سکونت و معماری در گیلان گسسته بود، رونق اصلی رشت از دوران صفویه آغاز و با قدرت یافتن صفویه در ایران، به فرمان شاه عباس این شهر به عنوان مرکز گیلان انتخاب و مرکز معاملات نوغان و ابریشم شد که در آن زمان محصول اول گیلان بود.

این پژوهشگر افزود: با برانداختن نظام ملوک الطوایفی(ارباب رعیتی) و از بین رفتن حکومت‌های سطحی و ایجاد حکومت مرکزی، رشت از مرکزیت ویژه‌ای برخوردار شد و با قرار گرفتن در مسیر کاروان‌رو به عنوان پایتخت اقتصادی و شهر اصناف نامگذاری می‌شد.

رئیس گروه حفظ و احیای بناها و محوطه باستانی میراث فرهنگی گیلان با بیان اینکه رشت جزو ۷ کانون جمعیتی کشور در زمان قاجار بود، گفت: رشت به دلیل برخورداری از آب و هوای مطلوب، زمین‌های کشاورزی حاصلخیز، موقعیت تجاری همیشه یک کانون جمعیتی بوده است و از اینجا صادرات چرم، ذغال، برنج، چای، دام زنده و پشم داشتیم.

وی افزود: تولید و صادرات ابریشم باعث شد اولین سرمایه گذاری صنعتی در ایران، در رشت انجام شود. همچنین اولین کارخانه گونه بافی، کارخانه برق و کبریت‌سازی از دیگر صنایعی بودند که در رشت به دلیل برخورداری از موقعیت اقتصادی تأسیس شدند.

میرصالحی با بیان اینکه بازارهای محلی قلب تپنده شهر و پاتوق اصلی تجار در رشت قدیم بودند، گفت: تمدن شهرنشینی در رشت به صورت محله‌محور آغاز شد و عموما امامزاده، مسجد و قبور هم به صورت محله‌ای بودند. در رشت راسته بازاری‌ها مشهور بود و سپس بر مبنای الگوی جداگانه کاروانسراها قرار می‌گرفت.

رئیس گروه حفظ و احیای بناها و محوطه باستانی میراث فرهنگی گیلان با اشاره به تأسیس اولین راه آهن ایران در رشت توسط روس‌ها، گفت: پیربازار پیش بندر شهر رشت به شمار می‌رفت و بیشتر کشتی‌های بازرگانی که از بندرهای روسیه به انزلی می‌آمدند، در این بندر لنگر می‌انداختند، از آنجا که شهر رشت مرکز ارتباطی همۀ راه‌های گیلان به شمار می‌رفت، کالاهای بازرگانی از بندر انزلی با کرجی از طریق تالاب انزلی به پیربازار و راه آهن می‌رسید، سپس به بازار رشت منتقل و از آنجا به قزوین، زنجان، همدان، تهران و مازندران حمل می‌شد، پیربازار بندر دریافت عوارض رشت بود و گمرک‌خانه‌ای نیز داشت که ناصرالدین‌شاه ‌قاجار در سفرنامه‌اش از آن یاد کرده است.

وی با بیان اینکه نام قدیم آبکنار در زمان تیموریان لنگرگاه بود که سکه آنجا ضرب می‌شد، گفت: در گیلان قدیم انزلی بعد از رشت دومین کانون جمعیتی بوده، راه آهن مذکور در واقع برای رفت آمد به انزلی طراحی شده بود و مسافران از طریق این قطار تا پیربازار رفته و از آنجا با کشتی از طریق تالاب به انزلی و از آنجا به دیگر نقاط می‌رفتند.