اختصاصی حکایت گیلان | سرویس فرهنگ و‌هنر: بهرام بیضایی متولد  ۵ دی ماه ۱۳۱۷ نمایشنامه نویس، فیلمنامه نویس، فیلمساز، کارگردان تئاتر و پژوهشگر ایرانی است. تا کنون بیش از هفتاد کتاب از او به چاپ رسیده است.

بیضایی در نویسندگی راهِ نیاکانش، ذکایی بیضاییِ شاعر و سخن‌سرایانِ دیگرِ خاندانِ بیضایی، را پی‌نگرفت. بلکه خطّی دیگر از پیشینه ی خانوادگی را که تعزیه باشد پژوهید؛ و از شیوه‌های حماسی آن، چه در تعزیه ی عامیانه و چه در نوشته‌های دیرین‌تر و نیز از گونه‌های نمایش‌های خنده‌آور ایرانی، و همچنین از داستان‌های عامیانه، برای آفرینش نوعی از نمایش بهره جست که به دگرگونی نمایش صحنه‌ای در ایران انجامید. با این که نوشته‌های بیضایی پیشینه ی مستقیمی در ادبیات فارسی نداشت و نمایشنامه گونه‌ای نبود که در اقالیم فارسی‌زبانِ سرزمین‌های ایرانی همچون ادبیات رسمی چندان سابقه‌ای داشته باشد اما میان فارسی‌زبانان اقبال یافت و ماندگار شد و برخی از کتاب‌هایش به زبان‌های گوناگون ترجمه و منتشر شد و در جاهای مختلف دنیا به نمایش درآمد.

نمایشنامه های بیضایی بیشتر بر هنر نمایش مشرق ‌زمین بنیاد شده و با مفهوم مدرنِ نمایشنامه ی اروپایی چندان به تمامی نمی‌خواند، واقع‌گرا نبوده و بیشترِ اوقات تمثیلی نیز  نیست.

وی به خاطر محدودیت و دشواری امکان فیلم‌سازی، بیشترِ فیلمنامه‌هایش را چاپ کرده است. با چاپ این فیلمنامه‌ها و به خاطر قابلیّت ادبیش گونه‌ای نو در ادبیات پیدا شده، و گرایش کتابخوانان به فیلمنامه‌های فیلم‌نشده سبب شده تا فیلمنامه از گونه‌های ادبی فارسی شود و کم یا بیش مقبول خاطر افتد. فیلم‌سازانِ دیگر نیز فیلم‌های برجسته‌ای مانند سلندر (۱۳۵۹) و خط قرمز(۱۳۶۰) و روز واقعه (۱۳۷۳) از نوشته‌های بیضایی ساخته‌اند.

کتاب‌های پژوهشی بیضایی در افسانه‌شناسی و تاریخ یا بازنگری و بازاندیشیِ تاریخیِ نمایش مشرق‌زمین است. بیضایی از پیشگامان تاریخ‌نگاری اجتماعی نمایش در فرهنگ ایرانی و از پژوهندگان قدر اوّل زبان فارسی به شمار می‌آید. 

زبانِ بیضایی از نوجوانی تحتِ تأثیرِ سبک خراسانی و نمونه‌های سرشناسِ کهن و هم‌روزگارش، یعنی فردوسی و مهدی اخوان ثالث، و نیز نثرِ روزگارِ بازگشت ادبی از جمله در کارِ عبداللطیف طسوجی و سپس‌تر نثرهای کهن‌تری مانند تاریخ بیهقی نیز، پرورش یافت. بعدها بیضایی خود از پارسی‌گویان صاحب‌سبک و زبان‌آور شد و در نثر غیرمعیار فارسی نوین آوازه‌ای یافت، به طوری که پژوهندگان در زبانش کتاب‌ها و مقالات نوشته‌اند؛ و از این جمله است کتابِ دستور بیضایی (۱۳۷۹) نوشته ی پروین پویا.

سرگذشتِ بیضایی در تذکره‌های گوناگون آمده و دیوانِ آثارش نیز چاپ شده است، هرچند ناتمام، همچون دیوان‌های شاعران خانواده ی بیضایی.

یادداشت برگرفته از کانال تلگرامی بیضایی