به گزارش حکایت گیلان | امروز ۲۶ مهرماه ۱۴۰۲ (۱۸ اکتبر ۲۰۲۳)  به موجب قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل، محدودیت هشت ساله این شورا در خصوص فعالیت های موشک بالستیک ایران و نیز عرضه، فروش و انتقال مواد، تجهیزات، فناوری و اقلام و کالاهای مرتبط با توسعه توانمندی موشکی ایران به پایان رسیده است. این توافقی بود که در زمان برجام صورت گرفته بود. با این حال با توجه به معادلات جهانی توسعه موشکی ایران با اما و اگر مواجه شده است.  ایران می‌تواند با کشورهایی چون روسیه و چین  توسعه  موشکی خود را ادامه دهد. این که غرب در مقابل توافقات احتمالی اعلام نشده کاری صورت دهد، در هاله ابهام قرار دارد. هرچند فعال سازی مکانیسم ماشه توسط کشورهای اروپایی ممکن است در معاملات موشکی احتمالی ایران با کشورهای دیگر تاثیر بگذارد.

هرچند آمریکا از برجام خارج شده است ، اما حدود دو هفته پیش  معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در پایان تحریم‌های موشکی ایران در ۱۸ اکتبر جاری اعلام کرد که واشنگتن به استفاده از اختیارات تحریمی خود علیه جمهوری اسلامی ایران ادامه می‌دهد.  ودانت پاتل  در پاسخ به سوالی درباره تمدید تحریم های تسلیحاتی گفت: ما همچنان ابزار لازم برای هدف قرار دادن گسترش تسلیحات نظامی از سوی ایران مانند موشک و پهپاد را در اختیار داریم.

معامله موشکی با روسیه و چین صورت خواهد گرفت!؟

 اتحادیه اروپا هم اعلام کرده است که  تحریم‌های موشکی و تسلیحاتی علیه ایران مندرج در توافق برجام همچنان حفظ می‌شوند.
هرچند نمی‌توان عدم موافقت آمریکا و اروپا را بی تاثیر دانست، اما مشخص است که ایران از همان ابتدا هم منبع خرید تسلیحات موشکی از آمریکا و اروپای غربی نبود. آن چه باقی مانده کشورهای تولیدکننده موشک از جمله روسیه و چین هستند. به جزء اروپای غربی، آمریکا ، اسرائیل چین و روسیه کشورهایی همچون کره شمالی، هند و پاکستان هم در میان کشورهای برتر تولیدکننده موشک قرار دارند. خود ایران از جمله تولیدکنندگان برتر موشک در جهان است و هرازچندگاهی اخبار مربوط به طراحی و ساخت موشکهای جدید به گوش می‌رسد. گفته می‌شود ایران بیشترین ذخیره موشکی در خاورمیانه را دارا است.
 
واکنش منفی بازار | پایان تحریم موشکی زیر سایه جنگ غزه
 
روز اول پایان قانونی تحریم تسلیحات موشکی همزمان با بمباران بیمارستان غزه بود که به قول وزیر خارجه ایران  شرایط در فلسطین اشغالی را  به نقطه جوش نزدیک کرده است. بازار به خاطر این تحول واکنش خوبی نشان نداد. بورس تهران هفت هزار واحد ریخت و طلا و سکه هم افزایش یافت. شاید اگر جنگ غزه صورت نمی‌گرفت، پایان تحریم موشکی ایران مهمترین خبر روز بود، اما فعلا در سایه جنگ قرار گرفته است. البته پربیراه نیست که بگوئیم خود همین موضوع در تحولات منطقه و جنگ فلسطینیان با اسرائیل اثرگذار است.
 
 
ارجاع دوباره پرونده موشکی ایران به شورای امنیت!؟

 پیش از این برخی منابع غربی گفته بودند که کشورهای اروپایی در اکتبر امسال، چنانچه اطمینان یابند که قطعنامه پیشنهادی آنان رای خواهد آورد، قطعنامه ای را در شورای امنیت ارائه خواهند کرد تا محدودیت های موشکی ایران را که قرار است در این ماه (اکتبر) پایان پذیرد، تمدید کنند.

البته در صورت رای وتوی روسیه و یا چین  قطعنامه تحریم موشکی شکست خواهد خورد. اما برخی از منابع غربی معتقدند که این عامل می‌تواند برای روسها در افکار عمومی جهان هزینه ایجاد کند و جمهوری اسلامی ایران برای رای نیاوردن چنین قطعنامه ای، تلاش های دیپلماتیک و سیاسی خود را انجام خواهد داد.

اسنپ بک یا  مکانیسم ماشه فعال خواهد شد؟

در جریان مذاکرات وین و برجام، دولت آمریکا موفق شد بند مکانیسم ماشه  را در توافق نهایی بگنجاند. این بند امکان بازگشت تمامی تحریم‌ها علیه ایران را در صورت تخطی از اجرای تعهدات برجامی فراهم می کند.  به عبارتی این بند که اصل و بنیان مکانیسم ماشه است، به کشورهای عضو اجازه می‌دهد که تمامی تحریم‌ها به صورت خودکار علیه ایران بازگردند و اعمال شود.
با این حال ایران می‌گوید آمریکا  دیگر عضو برجام نیست و از آن خارج شده است و حق فعال سازی مکانیسم ماشه را ندارد. حتی از سوی فعالان غربی نیز حفظ تحریم‌های موشکی ضد تهران بعد از اکتبر ۲۰۲۳ به خاطر  فرار از فعالسازی ساز و کار موسوم به «مکانیسم ماشه» علیه ایران تعبیر می‌شود. خود کاخ سفید هم چندان مایل به استفاده از آن در این برهه نیست. بسیاری از ناظران  با توجه به در پیش بودن انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴  آمریکا توسل ریاست جمهوری این کشور به مکانیسم ماشه ( اسنپ بک) را بعید می‌دانند.
گفتنی است  مکانیسم اسنپ‌بک در اکتبر ۲۰۲۵  به پایان می‌رسد.  در این تاریخ یکی دیگر از بندهای غروب برجام فعال خواهد شد. در اکتبر ۲۰۲۵ قرار است کلیه محدودیت های اشاعه ای ایران حذف و  «کانال تدارکات» مربوط به تنظیم واردات تجهیزات هسته ای ایران هم  بسته شود.  کارگروه کانال تدارکات برجام بر همه خریدهای مربوط به برنامه هسته ای و برخی کالاهای تجاری ایران نظارت دارد. این کانال مسیری است که تهران طبق آن موظف شده هرگونه تغییرات در تاسیسات هسته ای و فعالیت های مرتبط با آن را به اطلاع سازمان ملل برساند. برخی از کارشناسان معتقدند با روند فعلی حتی اگر مکانیسم ماشه فعلا فعال نشود بعید است است در دو سال آینده این اقدام صورت نگیرد. برای همین آن‌ها در صورت عدم توافق نهایی امکان تنش‌های بیشتر در آینده نزدیک بیشتر خواهد بود.