به گزارش حکایت گیلان | مراسم روز مشروطه روز دوشنبه ۲۴مرداد ۱۴۰۱خورشیدی،به همت پژوهشکده گیلان شناسی دانشگاه گیلان و سازمان فرهنگی-ورزشی شهرداری شهر رشت در خانه حاج میرزا خلیل رفیع،با شرکت ده ها نفر از علاقمندان به تاریخ محلی گیلان برگزار گردید.

دراین گردهمایی که اکثریت اعضای شورای اسلامی شهر رشت حضور داشتند،ابتدا علی رضا تاج شهرستانی رئیس  کمیسیون فرهنگی شورای شهر رشت به حاضران درجلسه خیرمقدم گفت.

دکتر فریدون شایسته،نخستین سخنران مراسم،با موضوع « بررسی نقش وعملکرد قشر بورژوا-زمین دار،در تاریخ معاصر ایران»سخنرانی کرد.

وی تشکیل این قشر را از زمان فروش املاک شاهی توسط ناصرالدین شاه قاجار،به دیوانسالاران وزمینداران بزرگ،دانست وگفت:از قرن ۱۹میلادی،معادل قرن ۱۳ه.ق،این قشر به عنوان  تجار کمپرادور،تبدیل گردید.به طور نمونه،به سبب پاسخ به خواست منافع انگلستان،۱۲ ناحیه را درایران،به کشت خشخاش اختصاص دادند و تولید پنبه درایران،درواقع پاسخ به نیازهای کمپانی های اقتصادی انگلیس بود.

شایسته در ادامه افزود: همین قشر،در انقلاب مشروطه ایران با دو حرکت واضح وآشکار،ابتدا مردم را با توزیع عکس مسیونوز بلژیکی،سپس دعوت مردم به تحصن در سفارت انگلیس درتهران و کنسول گری های انگلیس در رشت وتبریز،با مشروطه خواهی نزدیک کردند.
دکتر شایسته افزود:همین قشر درادامه در دوره فتح تهران،سردار اسعد آنگلوفیل و محمدولی خان تنکابن روسوفیل را به عنوان رهبران مجاهدان بختیاری اصفهان وگیلان،در راس مجاهدان قرار دادند.وی این گروه را به عنوان عامل اجرای اهداف قرارداد ۱۹۰۷میلادی،که بین روسیه و انگلستان بسته شده بود،قلمداد کرد.

شایسته در این مراسم خاطرنشان کرد: سیدحسن نقی زاده و حسن وثوق الدوله،به عنوان نمایندگان قشر تاجر در مجلس اول شورای ملی شناخته می شوند و در مقابل  و مشهدی باقر بقال تبریزی و مشهدی علی اکبر پلوپزتهرانی به عنوان نماینده قشر اصناف و پیشه درآن درمجلس که این ،نابرابری توانایی قشر اصناف و پیشه درآن را درمقابل قشر تاجر-زمیندار،از حیث توانایی قانونگذاری وتمشیت امور کشوری را نشان می دهد. 

 شایسته،عضویت ۶۸درصدی نمایندگان مجلس را از دوره ششم تا سیزدهم مجلس(در دوره سلطنت ۱۶ساله رضاشاه)،همکاری این قشر با حکومت پهلوی دانست. وی در این رابطه گفت: این نمایندگان خواهان مشارکت در حوزه سیاست نبودند و از سه گفتمان مطرح شده در دوره مشروطه:قانون،آزادی،واستقلال،تنها «قانون» را خواهان بودند تا ضمن حفاظت از اموال و دارایی های خود،بیم مصادره املاک واموال را که دردوره حاکمیت قاجاریه،اتفاق می افتاد،نداشته باشند.

سخنران نخست مراسم،در ادامه افزود:قشر روحانی و روشنفکر که شامل «فرنگ دیدگان،فارغ التحصیلان دارالفنون،اصحاب جراید و نشریات» بودند،خواهان «استقلال و آزادی» بودند.

وی منصور،علم،اقبال،اکبر،دولتشاهی،مهدوی،بیات و....را که در دوره پهلوی دوم،نخبگان رسمی آن دوره را تشکیل می دادند،دارای همین خاستگاه دانست.