اختصاصی حکایت گیلان | دکتر فریدون شایسته: تاریخچه میرزاکوچک خان ،نوشته بحرالعلوم قزوینی، با بازخوانی افشین پرتو ،در کتاب یادبودهای انقلاب جنگل تالیف و گردآوری هوشنگ عباسی، به کوشش محمدرضا توسلی در سال ۱۳۹۰ خورشیدی در رشت، توسط انتشارات بلور، به چاپ رسیده‌است.

در مورد بحرالعلوم قزوینی، بایدگفت وی از مخالفان جدی نهضت جنگل بوده و یادداشت‌هایش را در سال ۱۳۲۹ خورشیدی،برابربا ۱۹۵۰ میلادی، تقریباً نزدیک به۳۰ سال  پس‌از خاتمه این نهضت نوشته‌است که صفحات ۳۰۶ الی ۳۴۵ کتاب مربوطه را در بر می‌گیرد.

وی میرزا کوچک را از ایل رشوند قزوین دانسته و مادر میرزا کوچک را از اهالی فومن قلمداد کرده‌است.
در ضمن گزارش قتل مفاخر الملک درکسما،به‌ اشتباه، قاتل وی یعنی محمدحسن پاپروسی را برادر زاده حاج‌احمد کسمایی دانسته که به استناد کتاب سردار جنگل فخرایی و منابع دیگر وی،خواهرزاده حاج‌احمد بوده‌است. بحرالعلوم قزوینی، علت شروع جنبش جنگل را "توجهات صوری بی‌پایه و بی‌مایه مشتی گرسنه و گدای مغرور"، دانسته‌است.
بحرالعلوم قزوینی، در دنباله،هدف از تشکیل نهضت را "تجزیه گیلان یا قبضه تمام ایران"، قلمداد نموده‌است.
او از وابستگی سران این نهضت، به عثمانی‌ها، درابتداوسپس بلشویک‌ها سخن گفته‌است و نهضت جنگل را،در خدمت اهداف مردم ویا یک نهضت مستقل نمی‌داند.او،در ادامه، حتی از اهانت به شخص میرزا کوچک هم،احتراز نجسته و عقب‌نشینی میرزا را به جنگل، با استفاده از کلمات رکیک وسخیف،همانند:گریختن" شغال از این سوراخ به آن سوراخ"،در خاطرات خودآورده‌است.
مجموعه یادداشت‌های بحرالعلوم قزوینی،۶سال بعد،یعنی در سال ۱۳۹۶خورشیدی، توسط نشر نامک، تحت عنوان "تاریخچه میرزاکوچک خان، روایتی نو و متفاوت از قیام جنگل"، به کوشش مهدی نورمحمدی، منتشر شده‌است.
در مورد موضع گیری انتقادی و تند بحرالعلوم قزوینی، بایدگفت:بحرالعلوم قزوینی، از مخالفان جدی دوره نهضت مشروطه بوده‌است.در کتاب"برگ‌های جنگل یعنی نامه‌های رشت و اسناد نهضت جنگل"، که در سال ۱۳۸۰خورشیدی، به کوشش ایرج افشار،توسط انتشارات فرزان ،به چاپ رسیده‌است، در صفحات ۱۷ و ۴۲، او به‌عنوان یکی از مالکان گیلان معرفی شده‌است.خسرو شاکری هم اورا از زمینداران بزرگ گیلان معرفی کرده که به همراه پزشک زمیندار(مالک الحکما)،مالکان را برعلیه نهضت جنگل سازماندهی می کردند.آن دو،در راس زمینداران بزرگی بودند که مایات ۱۰درصد از محصولات رابه عنوان عشریه،تحمیلی می دانستند.(شاکری خسرو،۱۳۸۶،میلادزخم،تهران،نشراختران،ص۱۳۴).
گفتنی است ،میرزا کوچک، از رهبران مشروطه گیلان بوده و از سوی دیگر مالکان، عمده‌ترین مخالفان نهضت جنگل بوده اند و این دو مورد، موجب مخالفت صریح و هتاکانه‌ی بحرالعلوم، نسبت به شخص میرزا کوچک و ماهیت نهضت جنگل می‌باشد.