اختصاصی حکایت گیلان | سامان بدر: سیاست گذاری جمعیتی که زمانی با شعار « فرزند کمتر، زندگی بهتر»  نقش زیادی در کاهش جمعیت ایران داشته از دهه گذشته تغییر کرده و حالا همان رسانه ها و شخصیت های حقیقی و حقوقی که  درخواست کنترل جمعیت را داشتند، خواستار انفجار جمعیت در ایران هستند. برخلاف آن شعار که با اقبال جامعه مواجه شده بود امروز سیاست رشد جمعیتی با اما و اگرهای فراوانی روبه رو است که احتمال موفقیت آن را کمرنگ کرده است. 

دولت و مجلس با ارائه بسته های تشویقی اقتصادی و همچنین محدودیت های جدید سعی دارد نسبت به افزایش جمعیت اقدام کند و در این زمینه حتی حذف غربالگری اجباری هم در نظر گرفته شده است. مهم ترین مانع در افزایش جمعیت که حتی مسئولان کشوری نیز بدان واقف هستند، کاهش شدید وضعیت اقتصادی مردم است که به هیچ وجه نمی تواند مردم را برای افزایش تعداد اعضای خانواده خود دلگرم کند. دریافت خودرو بدون قرعه کشی، حق عائله‌مندی ، افزایش مبلغ وام های مسکن در ازای فرزند بیشتر هرچند بد نیست ولی چندان دلفریب و جذاب نیست. البته خیلی از بسته های پیشنهادی برای فرزند بیشتر نیز تنها روی کاغذ مانده است. مثلا پرداخت هدیه تولد فرزند به مادر به صورت سکه بهار آزادی که با این قیمت های سکه دیگر امکان پذیر نیست. اختصاص بسته بهداشتی ـ درمانی رایگان و احتساب خانه داری به عنوان شغل هم که تنها حرفش به زنان رسیده است و به جای آن قیمت سیسمونی  و پوشک نوزاد چند برابر شده است. ( قیمت های ترکیه را نمی دانیم!)

فارغ از بحث اقتصادی، نحوه فرهنگ سازی این سیاست نیز با اشکالاتی همراه است. در برخی از حرف ها شنیده می شود که مادران را به عاملی برای تولید نوزاد تبدیل کرده اند که از خود هویتی ندارد. حتی پا را فراتر گذاشته اند و می گویند باید تعداد فرزندان به بیش از چهار نفر برسد که خودشان هم می دانند شدنی نیست، ولی صحبت کردن در مورد آن را ادامه می دهند تا باواکنش منفی افکار عمومی مواجه شوند. 

واقعیت این است که میانگین نرخ زاد و ولد در ایران به زیر دو نفر رسیده است و این نشان می دهد که حتی از برنامه کنترل جمعیت دهه هفتاد هم عقب تر است. یعنی اگر تبلیغ می کردند که هر خانواده حداقل دو فرزند داشته باشد نتیجه گیری خیلی بهتری داشت تا از همه بخواهند تعداد فرزندان را به چندین نفر برسانند. 

اکنون که بسیاری از خانه ها آپارتمانی است . سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال 1395 خورشیدی نشان می‌دهد که حدود 65.6 درصد از خانه‌های مسکونی در ایران 100 متر مربع و کمتر مساحت دارند. متوسط متراژ خانه‌های مسکونی در «استرالیا»، حدود 188 متر مربع بوده است. شما تصور کنید یک خانه زیر صد متری نهایتا بتواند دو اتاق خواب داشته باشد. چگونه می توان فرزندان بیشتر را در این خانه جا داد. این قابل مقایسه با مساحت خانه های قدیمی نیست. تازه بازهم بیشتر خانه ها در ایران بین 50 تا 60  مربع است که به دو اتاق خواب هم نمی رسد. 

این که زیرساخت های افزایش جمعیت در ایران آماده نیست برکسی پوشیده نیست. ولی مهم تر از آن این نکته است که کاش لااقل در این قضایا از افراط گرایی پرهیز می شد و فرهنگ سازی در قالبی صورت می گرفت که مردم آن را دستمایه طعنه و کنایه و انتقاد قرار ندهند. سیاستی که بخواهد با نارضایتی اجتماعی همراه باشد خود به محل اشکال تبدیل می شود. اگر همان سیاست «دو فرزند قطعی» در سطح وسیعتری تبلیغ می شد حالا حداقل افزایش جمعیت قابل توجهی ثبت می شد و نیازی به این همه هزینه های بیشتر نبود. بعد از آن می توانستند در مورد افزایش آن فکرهای بهتری کرد.